Marmara Adası’nda zeytinciliğin başlangıcı Rum’ların Ada’da yaşadığı dönemlere dek uzanır. Ada halkı ve 1924 yılında imzalanan Lozan Antlaşması hükümleri gereği Ada’ya yerleştirilen Girit Türk’lerinin önemli geçim kaynakları arasına girmiştir zeytincilik… Başlangıçta herkes kendi zeytinini değerlendirmekteydi. Her üreticinin kendine ait sarnıçları ve yağ küpleri bulunmaktaydı. Bunların birçoğu Rum’lardan kalma, bir kısmı da yeni yapılmıştı. Zeytin ticareti yapmak o yıllarda zordu.
Daha sonraki yıllarda, Ada halkı zeytinini yine sarnıca basıyor ve adaya gelen birkaç zeytin alıcısına mallarını satıyordu. Ama zeytine verdikleri emeğin karşılığını bir türlü alamıyorlardı. Birkaç ileri gelen zeytinci, 1960’larda Erdek Zeytin Tarım Satış Kooperatifine üye olmuş ve diğer Marmaralı zeytincileri de buna teşvik etmişlerdi. Bu sayede hepsi birer zeytin kooperatifi ortağı olmuş ve emeklerinin karşılığını almaya başlamışlardı.
Zeytinlerini topluyorlar, ertesi gün posta motoruyla Erdek Kooperatifine götürüyorlardı. Ancak bazı günler uygunsuz hava koşulları nedeniyle, zeytinlerini birkaç gün Erdek’e ulaştıramadıklarından, sarnıca basıyorlardı. Bu çok istenen bir metot değildi. 1988 yılında Erdek Kooperatifi görevlilerince adada ilk zeytin alımı yapıldı ve ardından 30.12.1988 tarihinde 996 Sayılı Marmara Adası Zeytin Tarım Satış Kooperatifi kuruldu.
Kooperatif Kurucuları;
- Halil Rüştü Kırık
- Emin Toksöz
- Ali Aksu
- Zeki Özkan
- ALİ Özkaya
- Osman Bozkurt
- Rahmi Gündoğan
- Kadir Algan
- Recep Çelikli
- Mustafa Mersin‘dir.
İlk zamanlar kendine ait bir binası olmayan kooperatif için kiralık bir bina tutuldu. Zeytinler ise Erdek Kooperatifi depolarında tuzlanmaktaydı. İlk yıl 182 ton zeytin alınmış ve 424 ortak Erdek Kooperatifinden, kooperatifimize devredilmişti. 1990 yılında, şu an mevcut olan idari bina ve depomuzun arsası, Belediye Meclisi’nin kararı ile çok cüzi bir ücret karşılığı alınmış ve Birliğimiz tarafından inşaatına başlanmıştır. Dönemin Belediye Başkanı Halil Rüştü Kırık, Kooperatifin kurulmasında çok emek vermiştir.
Kooperatif, 1993 yılının Temmuz ayında yeni binasına taşınmıştır. Bölgemizde kooperatifin olması, zeytincileri heveslendirmiş ve her geçen gün zeytin üretimi artmıştır. Zeytin Kooperatifi 1954 yılında kurulmuş olan, Marmara Denizi’nin güney sahilleri boyunca doğuda İznik Gölü çevresinden, batıda Trakya’da Mürefte’ye kadar uzanan bölgenin zeytinciliğini kapsayan Marmara Birlik Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinin bir parçasıdır.
